Poradnik Novasport - Kilka słów o sprzęcie tenisowym

 

 

W poniższym omówieniu zastosowano pewne uproszczenia, a propozycje doboru mają charakter zaleceń i powinny być korygowane o indywidualne cechy grającego.

 

Waga

Większa masa rakiety to większa stabilność podczas uderzenia i większa siła odbicia.
Niższa waga to łatwiejsze manewrowanie i rozpędzanie rakiety, a co za tym idzie łatwiejsze przygotowanie uderzenia.

Przedział wagowy rakiet dostępnych na rynku: najlżejsze to okolice 220 – 230g - najcięższe 340 – 350g

Jaka waga dla kogo?

• gracze początkujący: mężczyźni 270 - 290g / kobiety 250 - 270g
• gracze średnio-zaawansowani: mężczyźni 280 - 300g / kobiety 265 - 290g
• gracze zaawansowani: mężczyźni 300g i więcej / kobiety 275g i więcej

*wagi podane są dla rakiet bez naciągu (waga naciągu to ok 15-17g)

 

 

Balans

Czyli wyważenie rakiety - określa gdzie znajduje się środek ciężkości rakiety – inaczej podawany w mm licząc od rączki punkt środka ciężkości rakiety

• do 325 mm – wyważenie na rączkę (HL – Head Light)
• 325 – 335mm – neutralne (E – Even)
• powyżej 335mm – wyważenie na główkę (HH – Head Heavy)

Balans przesunięty w stronę główki rakiety to większa siła uderzenia, w stronę rączki łatwiejsze manewrowanie.
Dla graczy początkujących, o krótszym zamachu odpowiednie są rakiety o balansie neutralnym lub lekko przeważone na głowkę, aby łatwiej rozpędzić rakietę i dodać dynamiki uderzeniu.
Generalnie parametry dobrane są tak, że im wyższa waga danego modelu rakiety tym balans jest bardziej przesuniety w stronę rączki i odwrotnie (np rakiety o wadze 320g będą miały zwykle balans 310-320mm a ważące 260g balans np. 340mm). 

*balans podawany jest dla rakiet nie naciągniętych - dla rakiet z naciągiem balans przesunie się ok 10mm w stronę główki

 
 

Wielkość główki

Zasada jest mniej więcej prosta – im większa główka – tym większa dynamika oraz większe pole odbicia czyli tak zwany sweetspot. Mniejsze główki – to większa precyzja uderzenia.

Podziały można spotkać bardzo różne - ja zaproponowałbym mniej więcej taki

• do 97 cali2 - główki małe (mid) - zwykle spotykane w wymagających ramach o wyższej masie 
• 98 - 102 cali2 - (mid plus) średnie najbardziej popularne zarówno pośród zawodników jak i amatorów - optimum, które pozwala uczyć się i grać z zachowaniem pełnej kontroli
• 103 i wiecej - (oversize) - rzadziej wybierane przez zawodników (aczkolwiek wyjątki są Andre Agasii, częsciej panie np siostry Williams), zwykle spotykane w lekkich rakietach rekreacyjnych, których zadaniem jest dać jak najwiecej łatwości i komfortu gry  

 

Długość rakiety 

Standardowa długość rakiety seniorskiej to 27 cali czyli 685 mm. Rakiety przedłużane nie są bardzo popularne na rynku i ich długość bardzo rzadko przekracza 27,5 cala. Rakiety dłuższe spotykamy zarówno w torbach zawodników jak i w maksymalnie komfortowych rakietach rekreacyjnych. Większa długość to dłuższa dźwignia czyli trudniejsze manewrowanie, nieco większe obciążenie ale i wiecej dynamiki odbicia.

 

Przeplot naciągu 

Im więcej strun tym układ jest twardszy - rośnie precyzja uderzeń; mniej strun to wiecej dynamiki i łatwiejsza rotacja.
Najczęściej spotykane wzory naciągu to 16 lub 18 strun pionowych i 18 - 20 poziomych (najczęściej 16x19 lub 18x20) i odstępstwa zdarzają się rzadko ale istnieją np nowe Wilsony Steam (16 x 15 strun).  

 

Sztywność ramy

Parametr, który rzadko można znaleźć podany przez producenta na ramie rakiety, aczkolwiek niezwykle istotny. 
Im sztywniejsza rama, tym więcej mocy i większe pole odbicia. Im bardziej miękka, tym lepsza absorpcja drgań, dłuższy kontakt z piłką, a więc kontrola i precyzja zagrań.    

• ramy miękkie - ok 60RA
• ramy sztywne - ok 70RA 

 

Grubość i profil ramy

Im grubsza rama tym większa siła uderzeń i lepiej wytłumione drgania. Z kolei cieńsze ramy to znacznie lepsze czucie piłki.
Podział tutaj też jest dość umowny ale mozemy uznać, że do 22mm to ramy cieńkie do 25mm średnie i powyżej grube.
Należy także pamietać, iż istotna jest nie tylko grubość ale i kształt ramy - inne czucie piłki będzie z klasycznej ramy o przekroju prostokątą a inne z np. eliptycznej. Część rakiet tenisowych ma też ramy o zmiennej grubości, co także wpływa na charakterystykę gry - np. nieco grubsza głowka rakiety w środkowej częsci stabilizuje rakietę i zwiększa sweetspot.  

 

Swingweight  

To realne odczucie wagi rakiety podczas zamachu i uderzenia. Jest to wypadkowa masy i jej rozłożenia w rakiecie, balansu oraz aerodynamiki ramy (na którą wpływają grubość i kształt oraz wielkość główki). Im wyższy indeks tym wyższa bezwładność i rakietą bedzie trudniej manewrować, lecz będzie generować większą moc (z powodu wyższych prędkości główki)

Rakiety dla początkujących – Co wybrać aby dobrze zacząć?

 

Przy ogromnej ofercie rakiet dostępnych na rynku wybór tej odpowiedniej, która pozwoli dobrze zacząć "przyjaźń" z tenisem, może przyprawić osoby stawiające pierwsze kroki na korcie o lekki ból głowy. Sprawa jest niezwykle istotna, a twierdzenie, z którym czasami się spotykam, że "na początek to nie takie ważne, bo i tak nie poczuję różnicy" jest całkowicie mylne. Różnica pomiędzy ramami jest jak najbardziej odczuwalna nawet dla osób rozpoczynających naukę. Co więcej, źle dobrana rakieta może nie tylko utrudnić naukę, ale także odebrać sporo przyjemności z tenisowej zabawy.

Sam dobór rakiety nie jest aż tak skomplikowany i poniżej zaproponujemy parametry ramy, które będą odpowiednie dla początkujących graczy. Zaraz oczywiście usłyszę głosy, że to tylko teoria i w praktyce rakietę można wybrać tylko drogą testów. Tak ale... O ile w przypadku graczy zaawansowanych zgadzam się z tym w 100%, o tyle dla osoby, która zaczyna jesteśmy w stanie, z dużą dozą prawdopodobieństwa wybrać ramę, która zapewni dobry start, pozwoli na doskonalenie techniki i da przyjemność z gry przez pierwsze sezony.

 

Czyli jakie rakiety i jakie parametry na początek?

 

Najpierw kwestia materiału, z którego wykonana jest rakieta i wynikającej z tego ceny.
Najtańsze są rakiety aluminiowe – tych zdecydowanie nie polecamy. Aluminiowa rama nie ma nic wspólnego ze stabilnością a poziom przenoszenia drgań jest bardzo duży.

Kolejny poziom to rakiety wykonane z kompozytów grafitu z metalami (najczęściej aluminium). Takie rakiety są nie drogie - a ich jakość akceptowalna na początek lub jeśli zakładamy, że nasz tenis będzie weekendową rekreacją.
Przykładami są np serie Babolat Pulsion lub Head MX.

Najdroższymi ale i najlepszymi są rakiety wykonane z grafitu lub grafitu wysokomodułowego, z dodatkami – mniej lub bardziej zaawansowanymi materiałami typu Graphen w nowych Headach czy włókna basaltowe w rakietach serii Wilson BLX. W zasadzie tylko takie ramy zapewniają odpowiednią redukcję drgań i zachowanie podczas uderzenia.

 

Waga: nie za lekko i nie za ciężko
Optimum dla mężczyzn to, w zależności od ogólnego przygotowania i budowy fizycznej 270 – 300 gram, a dla kobiet 260 – 280g
Wyższa waga daje więcej mocy i stabilizuje rakietę, niższa pozwala łatwiej nią manewrować - ale wagę rakiety trzeba rozpatrywać tylko razem z innym parametrem - balansem

 

Balans czyli wyważenie rakiety
Można uogólnić, że im lżejsza jest rakieta tym bardziej wyważenie przesuwa się w stronę główki - im bardziej balans przesunięty w stronę główki - tym łatwiej tą główkę rozpędzić a więc przekazać piłce więcej siły.
Dla początkujących proponujemy 330 -340mm - czyli w okolicach neutralnego

 

Grubość i długość ramy 
Standardowa długość ramy dla dorosłych graczy to 27 cali czyli 685mm i takie ramy polecamy na początek. Na rynku bywają ramy przedłużone, lecz większa długość to trudniejsze manewrowanie.

 

Wielkość / powierzchnia główki
Na początek proponujemy rakiety z główką w okolicy 100 cali (645cm2) ewentualnie większe - w zależności czy ktoś poszukuje rakiety do solidnej nauki gry, czy też maksymalnego ułatwienia i rekreacji. Generalnie im większa główka tym łatwiej - większe pole odbicia, więcej mocy.

 

Sztywność ramy
Na początek polecamy ramy średnio sztywne i sztywne (powyżej 64RA) - takie ramy dają więcej dynamiki, oraz większy sweetspot - czyli pole odbicia.

Jak dobrać rakietę dla młodego tenisisty lub młodej tenisistki?

 

Długość rakiety
Pierwszym i najważniejszym parametrem, na który należy zwrócić uwagę to długość rakiety.
Dobiera się ją do wzrostu dziecka – rakieta jest zbyt długa jeśli dziecko trzymając ją wzdłuż tułowia dotyka ziemi. Generalne zalecenie jest takie aby odległość tak trzymanej rakiety od ziemi wynosiła ok 3 – 5 cm. Jest to o tyle istotne, iż zbyt długa rakieta bardzo utrudnia manewrowanie, a więc trudniej jest rozpocząć ruch i wykonać go płynnie.

 

• 17’ (432mm) - dla najmłodszych
• 19’ (485mm) - do około 100cm wzrostu - wiek 4-5 lat 
• 21’ (535mm) - do około 110cm wzrostu - wiek 5-6 lat 
• 23’ (585mm) - do około 120 -125cm wzrostu - wiek 6-8 lat
• 25’ (635mm) - do około 130 - 140cm wzrostu - wiek 8-10 lat 
• 26’ (660mm) - do około 145-150cm wzrostu - wiek do 14 lat
• 27' (685mm) - czyli rakiety seniorskie standardowej długości - wzrost powyżej 150 - 160cm    

 

Waga i wielkość główki
Parametry są odpowiednio dobrane do długości rakiety i przy poszczególnych długościach rakiet są do siebie zbliżone, lecz oczywiście istnieją różnice pomiędzy konkretnymi modelami. Tak więc po wybraniu długości rakiety, można przyjrzeć się jej wadze oraz wielkości główki i dokonać korekty opartej o wiek, poziom rozwoju fizycznego i poziom zaawansowania dziecka.

Podsumowując należy dobrać rakietę do wzrostu dziecka ale mając na uwadze także rozwój fizyczny i umiejętności tenisowe.
Istotne jest też aby pozwolić dziecku współuczestniczyć w wyborze sprzętu – często gra juniorskimi wersjami rakiet swoich idoli dodaje skrzydeł.

 

Materiał
Kolejną ważną kwestią są materiały, z których zrobione są rakiety.

Aluminium – najpopularniejszy i najtańszy materiał – zdecydowanie najwięcej rakiet do 23 cali długości zrobionych jest z aluminium. Przeznaczone są dla najmłodszych, do gry miękkimi piłkami. Nie polecamy aluminiowych rakiet 26 calowych (z racji wysokiego przenoszenia drgań i małej stabilnosci)
Przykłady:  Wilson Steam 25, Head Maria 23, Babolat Nadal Junior 21

Kompozyty grafitowo – aluminiowe – rakiety kompozytowe zapewniają wystarczający komfort, tłumienie drgań i stabilność ramy zwłaszcza podczas gry lżeszymi piłkami metodycznymi (stage1-3) - dość popularne dostępne zwykle od długości 21 cali.  
Przykłady: Head Speed Junior 26, Babolat Pure Drive Junior 25  

Grafit – najlepszy możliwy materiał - zwykle grafitowe rakiety juniorskie dostępne są tylko w długościach 25 i 26 cali (ewentualnie 24 w przypadku Wilsona) i są krótszymi wersjami zawodniczych rakiet seniorskich o dopowiednio dobranych dla juniorów parametrach.
Przykłady: Head Graphene Speed Junior, Wilson Pro Staff Junior, Babolat Aeropro Drive Junior 25 

 

 

Jak dobrać odpowiedni rozmiar rączki?

   

Niektórzy mówią, iż naciąg jest tym dla rakiety czym silnik dla samochodu. Nie zagłębiając się zbytnio w metafory należy przyznać, że dobór naciągu jest kwestią niezwykle istotną, a jego wpływ na dynamikę i kontrolę uderzenia oraz czucie piłki i komfort grającego jest olbrzymi.

Należy jednak pamiętać, iż dobór naciągu to kwestia bardzo indywidualna i najpełniejszą odpowiedź otrzymamy testując daną strunę.

Teoretycznie pokażemy drogę wyboru, czyli w zasadzie podział naciągów ze względu na budowę i materiał. A także ogólną charakterystykę oraz wady i zalety poszczególnych typów naciągów.

Producenci zwykle nie podają żadnych parametrów naciągu, poza grubością. Drobną wskazówką mogą być znajdujące się zwykle na opakowaniach poglądowe wykresy lub punktowe oceny parametrów takich jak dynamika, kontrola, czy wytrzymałość.

 

Rodzaje naciągów:

 

• naciągi naturalne - natural gut strings - wykonane z krowich jelit - elastyczne, dobrze utrzymują naprężenie, zapewniają doskonałe czucie piłki, wysoki poziom dynamiki i coś trudnego do ujęcia a zwanego "grywalnością". Ich wady to wysoka cena, podatność na zmiany wilgotności i temperatury oraz średnia trwałość.
  Naciągi naturalne wciąż są używane przez wielu zawodników.
  Przykłady: Babolat VS Touch
   
• naciągi wielowłókniste – multifilament strings – czyli zbudowane z wielu bardzo cieniutkich włókienek otoczonych cienką zewnętrzną powłoką – posiadają właściwości najbardziej zbliżone do naciągów naturalnych - są komfortowe i dynamiczne, zapewniają dobre czucie piłki i bardzo dobrze utrzymują naprężenie - ich podstawową wadą jest niska trwałość
  Przykłady: Babolat Xcell, Wilson NXT Tour
   
• naciągi syntetyczne - synthetic gut strings – naciągi zbudowane z włókien nylonowych / poliamidowych - opierają się najczęściej na pojedynczym rdzeniu owiniętym dodatkowymi włóknami i pokrytymi zewnętrzną warstwą lub warstwami podnoszącymi wytrzymałość. Naciągi bardzo popularne i niedrogie, o rozsądnych i zbalansowanych parametrach - niezłej dynamice i komforcie.
  Przykłady: Gamma Advantage, Babolat N.VY
   
• naciągi jednordzeniowe - monofilament strings – czyli naciągi zbudowane z pojedynczego włókna poliestrowego (tzw. druty) – naciągi zapewniające doskonałą kontrolę i wytrzymałość, relatywnie niedrogie. Klasyczne poliestry są jednak dość sztywne i przenoszą sporo drgań oraz łatwo tracą naprężenie.
  Na rynku pojawiło się w ostatnich latach sporo naciągów co-poliestrowych – z zastosowanymi dodatkami, które poprawiają dynamikę i utrzymanie naprężenia. Powstające kolejne generacje naciągów poliestrowych oferują także więcej miękkości i komfortu (Luxilon MR2 Pro, Babolat RPM Team)
  Ostatnio bardzo często spotykane i popularne są także naciągi z teksturowaną, szorstką powierzchnią np. Alu Power Rough lub struny o przekroju pięcio- , sześcio-, czy ośmiokąta np Babolat RPM Blast i Luxilon Alu Power Spin - takie rozwiązania pozwalają nadać piłce podczas uderzenia nieco więcej rotacji. 
  Naciągi poliestrowe są bardzo często używane przez zawodników
   
• naciągi hybrydowe - to połączenie dwóch rodzajów strun, aby czerpać z zalet wypływających z poszczególnych typów – najczęściej wytrzymałości naciągu poliestrowego oraz grywalności i czucia naciągów naturalnych lub wielowłóknistych. 
  Przykłady gotowych zestawów to Head IntelliString, Wilson Champions Choice, Babolat VS + RPM

 

Grubość Naciagu	Elastyczność	Wytrzymałość	Rotacja	Czucie	Komfort
cienszy	więcej	mniej	więcej	więcej	więcej
grubszy	mniej	więcej	mniej	mniej	mniej

 

Naprężenie   Naciągu	Siła	Kontrola	Rotacja	Czucie	Komfort
niższe	więcej	mniej	więcej	więcej	więcej
wyższe	mniej	więcej	mniej	mniej	mniej

 

 

Jak często wymieniać naciąg?

 

Oczywiście naturalną przyczyną wymiany naciągu jest jego zerwanie.
Jednak bywa tak, że naciągi, zwłaszcza poliestrowe wytrzymują długo, a po jakimś okresie czasu ich parametry oraz naprężenie nie mają nic wspólnego ze stanem początkowym - rakietą gra się ciężko, naciąg wydaje się "tępy" i nieprzyjemny. Należy też pamiętać, iż podobna sytuacja ma miejsce nawet gdy rakieta leży w przysłowiowej szafie.

A konkretna odpowiedź na pytanie jak często zmieniać naciąg? - wg mnie gracze rekreacyjni - nie grający regularnie - przynajmniej raz w sezonie - regularni gracze zwykle zerwą lub sami wyczują zmiany zachowania się naciągu - jednak proponowałbym wymianę nie rzadziej niż co dwa / trzy miesiące.